Büyük Patlama teorisi
ReadİT sizi en ünlü konularla ilginç makaleler aracılığıyla tanıştırmaya devam ediyor. Bu haftaki konumuz "Büyük Patlama" teorisi.
Bilim adamları yaklaşık 15 milyar yıl önce meydana gelen büyük bir patlamanın kainatımızı yarattığına inanmaktadırlar. Bu dönemde maddenin, enerjinin, uzayın ve zamanın bir saniye içerisinde oluştuğu düşünülüyor. 15 milyar yıl önce meydana gelen bu olaydan sonra yüksek miktarda ısı meydana gelmiştir.
Evrenin oluşmasına neden olan bu olay hakkında şimdi de devam etmekte olan çalışmalar bize ancak patlamadan sonraki dönemin olayları hakkında bilgi verebiliyor. Patlamadan önceki dönemi öğrenme fırsatımız olmadığından ona neyin neden olduğunu tespit etmek henüz mümkün değildir. Patlamanın ardından ilk saniyelerde evren bezelye kadar olsa da, ardından günümüzde bile devam eden genişleme sürecinin başladığı düşünülüyor. Yoğun birleşmiş çeşitli parçacıklardan oluşan ilk evren modelinin sıcaklığı trilyonlarca ℃ dereceye beraber olmuştur.
Şu anda evrende mevcut olan helyum çekirdeklerini büyük bir bölümü, Big Bang'den 15 dakika sonra ortaya çıkmıştır. Patlamadan sonra evren genişlemeye ve soğumaya başladı. İlk olarak hidrojen ve helyum (evrendeki en yaygın iki atom) meydana geldi. Bir milyar yıl sonra ilk yıldızlar ve galaksiler, ardından ise gezegenler oluşmaya başladı.
Bilim adamları yakın birkaç galaksiden başka uzaydaki her şeyin bizden hızla uzaklaştığını tespit etti. Bu ise Büyük Patlama'nın başlangıcında kendini gösteren evrenin ve enerjinin bir noktada toplanmasını hatırlatmaktadır. Evren sonsuza kadar büyüyebilir, ya da er geç büyümesini durdurarak içe doğru daralabilir.
Büyük patlamadan sonraki ilk anda yeni oluşan evrenin sıcaklığı sonucunda ilk maddeler oluşmaya başladı. Evren soğudukça protonlar, nötronlar ve elektronlardan oluşan yoğun bir atom bulutu oluştu. Patlama'dan sonraki aşamalar kısa bir şekilde aşağıdaki gibi gösterilebilir:
1. Big Bang (Büyük Patlama) meydana gelir.
2. Bir saniye sonra sıcaklık azalmaya, protonlar ve nötronlar oluşmaya başlar.
3. Üç dakika sonra protonlar ve nötronlar birleşerek hidrojen ve helyum çekirdeklerini meydana getirir.
4. 300.000 yıl sonra atomların oluşabilmesi için elektronlar çekirdeğin etrafında dönmeye başlar. Kainat ışıkla dolar.
5. Bir milyar yıl sonra çekim gücü maddeleri cezp etmeye başlar ve galaksiler meydana gelir.
6. 15 milyar yıl sonra sürekli olarak gelişen evrenimiz oluşur.
Peki Büyük Patlama teorisini destekleyen en önemli kanıtlar nelerdir?
- Her şeyden önce, hepimiz evrenin bir başlangıcı olduğuna eminiz.
- İkincisi, galaksiler ölçülerine uygun bir hızla bizden uzaklaşıyorlar. Bu Hubble yasası denir. Kanun 1929 yılında bu fenomeni keşfeden Edwin Hubble'ın (1889-1953) onuruna bu şekilde isimlendirilmiştir. Bu yasa evrenin genişleme teorisini destekler ve evrenin bir zamanlar sıkılmış olması fikrini ileri sürer.
- Üçüncüsü, eğer evren başlangıçta büyük patlama teorisinde belirtildiği gibi çok sıcak olmuşsa, biz bu sıcaklığın kalıntılarını bulmalıyız. 1965 yılında radioastronomlar Arno Penzias ve Robert Wilson evrene nüfuz eden -270.425 santigrat derece kozmik mikrodalga radiasyonunu keşfettiler. Bunun, bilim adamlarının aradığı sıcaklığın kalıntısı olduğu düşünülüyor.
- Son olarak, evrende ışık unsurları - hidrojen ve helyumun bol miktarda mevcut olması Büyük patlamanın başlangıç modelini destekliyor.